سایت سیر و سیاحت

	ارگ كلاه فرنگى-بيرجند : ارگ كلاه فرنگى در شهر بيرجند يكى از بناهايى است كه در اوايل دوره قاجاريه ساخته شده و به لحاظ ويژگى معمارى آن از جمله بناهاى شاخص و جالب اين شهرستان محسوب مى‏گردد. اين بنا در شش طبقه و به شكل زيگورات ساخته شده و در گذشته به حسام الدوله معصوم خان خزيمه تعلق داشته كه از حكام منطقه بود.
	ارگ حاجى آباد- بيرجند : ارگ حاجى آباد در شرق شهر بيرجند يكى از بناهاى دوره قاجاريه است كه داراى دو ساختمان مجزا و مستقل است ودر فاصله سى مترى از يكديگر قرار دارند. دراين ارگ چهار باغ به نام‏هاى باغ بزرگ، باغ نهالى، باغ زيرين و باغ طاقى وجود داشته كه بعدها بر اثر بى‏آبى از ميان رفته‏اند.
	قلعه رستم- خوسف : قلعه رستم در جنوب شرقى شهر خوسف و در غرب روستاى كوچكى به نام «گنج» بر فراز تپه‏اى رفيع، كه بر جلگه خوسف و دشت ماژان مشرف است، قرار دارد. چون اين قلعه در محلى واقع شده كه دسترسى به آن آسان نبوده، لذا آسيب كمترى متوجه برخى از فضاهاى آن شده است.
	قلعه فورگ-بيرجند : اين قلعه كه بر بالاى تپه‏اى واقع شده، به دستور نادرشاه احداث گرديده و در شرق بيرجند، در روستاى «فورگ» از توابع شهر درميان قرار دارد. دروازه اصلى قلعه در ضلع شرقى آن است و دروازه‏اى كوچك‏تر نيز در ضلع شمالى وجود دارد.
	قلعه كل حسن صباح-بيرجند  : اين قلعه كه در جنوب شرقى شهر بيرجند و در روستاى نصرت آباد بخش درميان قرار دارد، از مهم‏ترين قلاع اسماعيليان در منطقه به شمار مى‏رود. زيرا پس از منطقه الموت و قلعه معروف آن اين قلعه به لحاظ دارا بودن موقعيت ويژه در منطقه، دومين مركز دفاعى اسماعيليان در ايران بوده است. در اين قلعه سه بخش عمده وجود دارد كه عبارتند از: غربى، مركزى و شرقى.

قلعه نهبندان-نهبندان : قلعه نهبندان از جمله آثار به جامانده تاريخى در خراسان جنوبى است كه قدمت آن به دوران اشكانيان مى‏رسد و به گفته عده‏اى از صاحب‏نظران محل شهر باستانى «نِه» در آن جا بوده است. در اين قلعه سفال‏هايى وجود دارد كه به لحاظ شكل ظاهرى و رنگ‏آميزى شباهت زيادى به سفال‏هاى دوره اشكانى دارد. البته وجود سفال‏هاى دوره صفويه در قلعه حكايت از آن دارد كه اين قلعه تا دوران صفويه نيز مورد استفاده واقع مى‏شده است. قلعه نيز نشانگر نوعى استادى و فن در ساختن اين نوع قلعه‏ها از دوران اشكانى تا دوره صفويه است.

قلعه بيرجند-بيرجند : اين قلعه تاريخى كه بر فراز تپه‏اى در شهر بيرجند قرار دارد در دوره صفويه احداث شده و در دوره قاجاريه بازسازى گرديده كه تغييراتى نيز در ضلع شمالى و برج‏هاى آن صورت گرفته است. اين قلعه در دوره‏هاى صفويه و قاجاريه از جمله پناهگاه‏هاى مهم مردم بيرجند در برابر حملات ازبك‏ها محسوب مي ‏شد.نقشه قلعه بيرجند چهارضلعى است كه چهار برج در چهار گوشه آن قرار دارد و دو برج نيز در ضلع‏هاى غربى و شمالى است. اين قلعه داراى دو در ورودى است كه يكى از آنها در ضلع شمالى و ديگرى در ضلع غربى است.

قلعه حوض غلام كش-بيرجند  : اين قلعه عظيم در جنوب شرقى شهر بيرجند و در حوالى روستاى «مود» قرار دارد. در گذشته حصارى با برج‏هاى متعدد در اطراف قلعه وجود داشته كه اكنون در بعضى از قسمت‏ها آثار آن را مى‏توان ديد. با توجه به شواهد موجود، اين قلعه يكى از قلاع اسماعيليان بوده است.

بند دره : اين بنا در دوره قاجار در زمان حكمراني امير حشمت الملك علم ساخته شده است. بند يا سد تاريخي دره ، بنايي است عظيم از سنگ ، آجر و ملات ساروج كه بر مسير سيلابي در رشته كوه باغران احداث شده است . اين بنا با 31 متر طول تاج ، 3 الي 5 متر عرض تاج و حدود 13 متر ارتفاع ، مهمترين بند تاريخي در بيرجند محسوب مي شود .

بند عمر شاه : بند تاريخي عمر شاه در فاصله دو كيلومتري جنوب غرب بيرجند و در داخل رشته كوه باغران بنا شده است . اين سد  از سازه هاي آبي متعلق به دوره  قاجار است ،  اين سد در دوره قاجار و زمان حكمراني حشمت الملك علم بنا شده است.

 
بند تجنود : بند تاریخی تجنود در فاصله حدود 2 کیلومتری شمال غرب روستای تجنود قرار دارد. طول تاج این بند 26 متر، عرض تاج 5/5 متر و ارتفاع آن از پایین ترین نقطه رودخانه 14 متر است. قسمت پایین بند در دوره های معاصر تخریب شده واین امر باعث شده آب در پشت بند جمع نشود. این بنا در اواخر دوره قاجار و به دستور ابراهیم خان شوکت الملک ، حاکم وقت منطقه ساخته شده است.